Chữ “tư tưởng” có hai nghĩa; 1) Nghĩa
rộng là hệ thống suy tư về những vấn đề trọng đại có tính thuần lý, nhằm hướng
dẫn con người theo một đường lối nào đó, ví dụ tư tưởng Phật giáo, tư tưởng
Thiên Chúa giáo… 2) Nghĩa
hẹp là sự suy nghĩ hay ý kiến của một người về các vấn đề thông thường trong cuộc
sống. Sự suy nghĩ nầy sẽ hướng dẫn người
đó hành động nhằm thực hiện các ý định của mình. Phan Châu Trinh (PCT) là một nhà hoạt động
hơn là một nhà lý thuyết, nên ở đây, xin trình bày diễn tiến tư tưởng PCT theo
nghĩa thứ hai.